Giữa không gian yên bình của thôn Mỹ Ngự, xã Quyết Thắng, thành phố Hải Phòng, có một ngôi đình nhỏ đã lặng lẽ đứng đó gần trăm năm, chứng kiến bao đổi thay của làng quê. Đó là đình Mỹ Khê – một công trình mang đậm dấu ấn văn hóa dân gian và chứa đựng giá trị lịch sử đặc biệt của quê hương. 🌾
Ngôi đình được dựng từ năm 1924, thờ Thành Hoàng làng, là nơi sinh hoạt tín ngưỡng, hội họp của nhân dân. Dưới mái đình giản dị ấy, không chỉ lưu giữ hồn cốt văn hóa làng Việt mà còn ẩn chứa một phần lịch sử cách mạng sôi nổi của vùng quê Quyết Thắng. Năm 1936, ông Nguyễn Văn Sơ – người làng Ninh Duy, xã Khởi Nghĩa, huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng (nay là xã Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng) – đưa về làng một người đàn ông dáng đi tập tễnh, giới thiệu là “Ông Giáo”. Không ai ngờ rằng, “Ông Giáo” ấy chính là đồng chí Hạ Bá Cang (tức Hoàng Quốc Việt), Bí thư Xứ ủy Bắc Kỳ, người đã âm thầm hoạt động tại đây để tuyên truyền, giác ngộ cách mạng, gây dựng cơ sở Việt Minh trong những năm 1936–1942. Từ mái đình nhỏ giữa làng quê yên ả, ánh sáng cách mạng đã được thắp lên, lan tỏa đến từng nếp nhà, từng con ngõ. Năm 1944, làng Mỹ Khê (nay đã sáp nhập với làng Nhuệ Ngự, thành thôn Mỹ Ngự) có bảy người được kết nạp vào Hội Việt Minh, trong đó có hai người con của gia đình ông Trần Văn Phán – ông Trần Văn Thâm (bí danh Vũ Thành) và bà Trần Thị Đạt (bí danh Trần Thị Thu Tiến). Từ đây, đình làng trở thành điểm tập trung của dân quân tự vệ, là nơi rèn luyện, chuẩn bị cho ngày khởi nghĩa.
Ngày 19 tháng 8 năm 1945, khi Cách mạng Tháng Tám thành công, chính quyền về tay nhân dân, sân đình Mỹ Khê trở thành nơi bà con tụ họp, hân hoan đón mừng ngày độc lập đầu tiên của đất nước. Không lâu sau, ngày 06 tháng 01 năm 1946, nhân dân lại nô nức trở về đình để tham gia cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên bầu ra Quốc hội khóa I nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Từ nơi đây, những lá phiếu tự tay người dân viết nên đã góp phần làm nên nền móng của chính quyền cách mạng.
Khi thực dân Pháp đánh chiếm Hải Phòng (20/11/1946), làng Mỹ Khê xưa trở thành nơi đùm bọc, che chở đồng bào tản cư từ các vùng lân cận. Ngôi đình nhỏ còn được trưng dụng làm nơi đặt nhà thương Kiến An, chữa trị cho thương, bệnh binh. Hai chiến sĩ hy sinh tại đây được nhân dân chôn cất chu đáo, sau này được quy tập về Nghĩa trang Ba xã Đường Mười. Những năm tháng kháng chiến gian khổ, đình Mỹ Khê còn là nơi tiễn đưa lớp lớp thanh niên lên đường tòng quân, mang theo lời thề giữ nước thiêng liêng của quê hương. Trong kháng chiến chống Pháp (1950–1954), người dân nơi đây tiếp tục góp phần bảo vệ, nuôi giấu các đồng chí lãnh đạo Thành ủy Hải Phòng. Trong đó, đồng chí Trần Kiên – Bí thư Thành ủy từng sống và làm việc tại nhà đồng chí Trần Văn Thạc trong làng. Dưới tán cây đa, bên mái đình rêu phong ấy, nhiều quyết sách quan trọng của phong trào cách mạng thành phố đã được bàn bạc và triển khai.
Hôm nay, đình Mỹ Khê vẫn đứng đó, bình dị và khiêm nhường giữa làng quê đổi mới. Dẫu không lớn, không cầu kỳ, nhưng nơi đây vẫn là địa chỉ đỏ, là niềm tự hào của bao thế hệ người dân Quyết Thắng. Khói hương mỗi dịp lễ hội không chỉ là lời tri ân với Thành Hoàng, với tiền nhân, mà còn là sự tưởng nhớ sâu sắc đến những người đã ngã xuống cho Tổ quốc. 🌸
Giữa nhịp sống mới của thời kỳ công nghiệp hóa, ngôi đình nhỏ vẫn giữ hơi thở truyền thống, là nơi con cháu trở về tìm lại ký ức, tìm lại sự bình yên trong tâm hồn. Đình Mỹ Khê – dù chỉ là một nếp đình làng quê – vẫn mãi là chứng nhân của lịch sử, là hồn cốt của quê hương Quyết Thắng hôm nay.